بقائی: حمله به خبرنگاران و صداوسیما مصداق جنایت جنگی است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست امروز (دوشنبه ۱۳ مرداد) با خبرنگاران، به بیان مهم‌ترین دیدگاه‌ها و رویداد‌های دستگاه دیپلماسی در هفته گذشته پرداخت. در این نشست، سخنگوی وزارت امور خارجه میزبان خانواده شهید نیما رجب‌پور بود. شهید رجب‌پور در جریان حمله تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی به ساختمان شیشه‌ای صدا و سیما به فیض شهادت نائل شد.
اسماعیل بقائی در ابتدای این نشست خبری خطاب به خبرنگاران گفت: امروز را با تبریک روز خبرنگار آغاز می‌کنم و به پیشواز این روز می‌رویم. امسال روز خبرنگار را نمی‌توان مانند سال‌های گذشته تبریک گفت، چرا که هم در کشور ما و هم در سطح منطقه، عزادار اهالی رسانه‌ای هستیم که جان‌شان را در راه حقیقت و رسواسازی دروغ‌ها از دست دادند. تاکنون بیش از ۲۳۰ نفر از اهالی رسانه در غزه به شهادت رسیده‌اند.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره تحولات منطقه گفت: تحولات ما کماکان بسیار سیال و سریع است. همچنان مهم‌ترین موضوع خبری که در عین حال، یک شرم اخلاقی برای قرن بیست‌ویکم است، ماجرا‌های هولناک غزه است. غزه همزمان که در معرض بمباران و کشتار با تسلیحات اهدایی آمریکا و برخی کشور‌های غربی، از جمله آلمان، قرار دارد، با گرسنگی، تشنگی و کمبود شدید دارو نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند. هر روز و هر لحظه، بر شمار بی‌گناهانی که به دلیل قحطی و گرسنگی تحمیلی و نبود حداقل امکانات جان خود را از دست می‌دهند، افزوده می‌شود.
بقائی با اشاره به اینکه این جنایت، حقیقتاً یکی از بی‌سابقه‌ترین فجایع انسانی در قرن بیست‌ویکم به شمار می‌رود و قطعاً به عنوان یکی از شدیدترین نمونه‌های نسل‌کشی در تاریخ بشر ثبت خواهد شد، گفت: جامعه جهانی، متأسفانه، تاکنون نتوانسته به هیچ‌وجه مسئولیت‌های خود را ایفا کند. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به دلیل کارشکنی‌های مداوم ایالات متحده، حتی از صدور یک قطعنامه ساده در خواست توقف نسل‌کشی و کمک به مردم بی‌پناه فلسطین عاجز مانده است. شاهد هستیم که به‌رغم وضوح قواعد و اسناد بین‌المللی، همه کشورها موظف به اقدام برای توقف نسل‌کشی، مجازات جنایتکاران و کمک‌رسانی به مردم غزه هستند، اما هیچ اقدام درخور و موثری از نظر حقوقی و اخلاقی اتفاق نیفتاده و حامیان این جنایت در پیشگاه افکار عمومی و وجدان بشری مسئولیت دارند.
وی ادامه داد: در هفته گذشته چند تحول مهم دیپلماتیک اتفاق افتاد و سفر رئیس‌جمهور محترم به پاکستان، سفر مهمی بود که قطعاً سوالاتی در این رابطه مطرح خواهد شد و معاون اول رئیس‌جمهور نیز امروز عازم ترکمنستان هستند.
هیچ بازرسی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران حضور ندارد
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که وزارت امور خارجه در قبال قطع همکاری با آژانس یا خروج از NPT در صورت تداوم رفتار سیاسی این نهاد و اجرای اسنپ‌بک توسط سه کشور اروپایی، چه برنامه یا تمهیداتی دارد، گفت: این سوال دو بخش داشت: نخست، موضوع همکاری ایران با آژانس و دوم، رویکرد سه کشور اروپایی در قبال پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران. گلایه‌ها و اعتراض‌های ما به عملکرد سیاست‌زده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاملاً روشن و بار‌ها بیان شده است. ما بار‌ها تأکید کرده‌ایم که آژانس و مسئولان آن باید صرفاً بر اساس مسئولیت‌های فنی و حرفه‌ای خود در این نهاد بین‌المللی اقدام کنند و از تأثیرپذیری از فشار‌های سیاسی پرهیز کنند.
وی افزود: آنچه مشخص است، جمهوری اسلامی ایران همچنان عضو معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و همچنین عضو موافقت‌نامه جامع پادمان است. ایران به‌عنوان یک کشور قانون‌مدار، تا زمانی که در این اسناد عضویت دارد، به تعهدات خود پایبند است. اما این موضوع مانع آن نمی‌شود که ما از طرق مختلف، اعتراض خود را نسبت به رویکرد سیاسی و غیرحرفه‌ای آژانس اعلام نکنیم.
بقائی با اشاره به اینکه در حال حاضر هیچ بازرسی از سوی آژانس در ایران حضور ندارد، خاطرنشان کرد: همکاری‌های آژانس با جمهوری اسلامی ایران باید به‌طور کامل مبتنی بر آخرین مصوبه مجلس شورای اسلامی تنظیم شود. دولت و وزارت امور خارجه خود را موظف می‌دانند که چارچوب تعاملات با آژانس را بر اساس این مصوبه تنظیم کنند.
هرگونه سوءاستفاده اروپا از ابزار «پس‌گشت»، قطعاً تبعاتی در پی خواهد داشت
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: در خصوص سه کشور اروپایی نیز فکر می‌کنم به‌اندازه کافی درباره موضوع موسوم به «پس‌گشت» صحبت شده است. این سه کشور، نه از منظر حقوقی و نه از منظر اخلاقی، هیچ حقی برای سوءاستفاده از این سازوکار جهت بازگرداندن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران ندارند. برای آنها نیز روشن شده است که هرگونه سوءاستفاده از این ابزار، قطعاً تبعاتی در پی خواهد داشت؛ هم برای رژیم عدم اشاعه و هم برای خود این سه کشور. موضع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه کاملاً روشن است. ما پیش‌تر، در دولت دوازدهم، به‌صراحت اعلام کردیم که در صورت هرگونه سوءاستفاده از سازوکار موسوم به پس‌گشت، واکنشی نشان خواهیم داد. بنابراین، تکلیف در این زمینه مشخص است.
وزیر امور خارجه بریتانیا در جایگاهی نیست که درباره صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران تردید ایجاد کند
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به سخنان وزیر امور خارجه بریتانیا در خصوص تردید در صلح‌آمیز بودن غنی‌سازی در ایران گفت: در خصوص اظهارات وزیر امور خارجه بریتانیا، واقعیت این است که ایشان در جایگاهی نیستند که درباره صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تردید ایجاد کنند؛ مگر اینکه این اظهارات را صرفاً نوعی موضع‌گیری سیاسی و مداخله‌جویانه تلقی کنیم.
وی افزود: اگر ایشان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مرجع صالح و معتبر می‌دانند، طبیعتاً باید گزارش‌های رسمی آن را نیز بپذیرند. آژانس در هیچ‌یک از گزارش‌های خود، کوچک‌ترین انحرافی از چارچوب صلح‌آمیز در برنامه هسته‌ای ایران احراز نکرده است؛ بنابراین چنین اظهاراتی بیشتر بازتاب‌دهنده سیاست‌های بین‌المللی خاص خودشان است. این سخنان، ما را به این نتیجه می‌رساند که سه کشور اروپایی از جمله بریتانیا، در عمل دیگر به عضویت خود در برجام باور ندارند. چرا که اگر چنین باوری داشتند، نگاهی به متن برجام و همچنین قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل می‌انداختند؛ قطعنامه‌ای که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، از جمله حق غنی‌سازی، را تأیید و تصدیق کرده است.
بقائی ادامه داد: در نتیجه، اظهاراتی که وزیر خارجه بریتانیا مطرح کرده‌اند که بخش عمده‌ای از آن نیز مداخله‌جویانه است، به‌نظر می‌رسد در ادامه سنت دیرپای سیاستمداران این کشور مطرح شده باشد. متأسفانه، این نوع نگاه استعماری که به‌صورت تاریخی در سیاست خارجی بریتانیا نهادینه شده، همچنان در برخی مقامات آن کشور مشاهده می‌شود و آنان عادت دارند در امور دیگر کشورها، از جمله ایران، مداخله‌جویی کنند.
وی با اشاره به اینکه برای مردم ایران، چنین سخنانی ناخواسته یادآور حوادثی نظیر کودتای ۱۹۵۳ است، گفت: زمانی که بریتانیا در مقابل ملی شدن صنعت نفت ایستاد و آن را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی خواند و حتی تلاش کرد موضوع ایران را به شورای امنیت سازمان ملل بکشاند.
سفر مقام عالی‌رتبه آژانس به ایران ظرف کمتر از ۱۰ روز آینده انجام خواهد شد
بقائی در پاسخ به این سوال که معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه زمانی به ایران سفر خواهد کرد، گفت: تاریخ سفر مقام عالی‌رتبه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران مشخص شده و این سفر ظرف کمتر از ۱۰ روز آینده انجام خواهد شد.
تصمیم‌گیری درباره انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و پاکستان؛ دستاورد مهم سفر پزشکیان به اسلام‌آباد
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره ارزیابی سفر رئیس‌جمهور به پاکستان گفت: سفر رئیس‌جمهور به پاکستان، سفر بسیار مهمی است و فصل جدیدی را در روابط دوجانبه ایران و پاکستان خواهد گشود. پیوندها و علقه‌های دوستی و مودت بین دو ملت ایران و پاکستان به عنوان دو کشور مسلمان و همسایه نیازی به توضیح ندارد. ایران اولین کشوری بود که پاکستان را به رسمیت شناخت و همواره رابطه بسیار خوبی هم در سطح دو دولت و هم بین دو ملت وجود داشته و ایران اهمیت بسیاری برای روابط با پاکستان قائل است.
وی ادامه داد: در جریان این سفر، ۱۲ سند در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، گردشگری، گمرکی و فرهنگی امضا شد و موافقت‌نامه فرهنگی میان ایران و پاکستان که سابقه ۵۰ ساله دارد تمدید شد و چارچوب خوبی برای استمرار روابط فرهنگی دو کشور فراهم می‌سازد. اصل تصمیم‌گیری درباره انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد بین دو کشور که درباره جزئیات آن باید مذاکراتی صورت بگیرد، بسیار مهم بود.
بقائی خاطرنشان کرد: دوستی مردم پاکستان روشن است و ما قدردان موضع این کشور در جریان تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی هستیم و این نشانگر رویکرد اصولی پاکستان نسبت به حاکمیت قانون و درک خطرات توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی است. ایران و پاکستان به عنوان دو کشور بنیان‌گذار اکو می‌توانند نقش مهمی در توسعه اقتصادی منطقه و دو کشور ایفا کنند.
سفر عارف به ترکمنستان
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره سفر معاون اول رئیس جمهور گفت: آقای عارف به منظور شرکت در اجلاس کشور‌های در حال توسعه محصور در خشکی به ترکمنستان می‌رود. این سومین اجلاس سازمان ملل متحد در این زمینه است و از ۳۲ کشور محصور در خشکی با ایران مرتبط و ۷ کشور عضو اکو است.
وی ادامه داد: نقش ایران به عنوان پل ارتباطی بین کشور‌های محصور در خشکی در همسایگی ما بسیار مهم است. در این اجلاس قرار است برنامه ۱۰ ساله توسعه کشور‌های محصور در خشکی تدوین شود و با توجه به اهمیتی که ما برای این موضوع قائل هستیم، در سطح بالا شرکت کردیم. در حاشیه هم نشست‌های مهمی قرار است بین آقای دکتر عارف و همتایان کشور‌های شرکت‌کننده برگزار شود.
سفر عراقچی به دوشنبه، در چارچوب سیاست تقویت روابط با همسایگان در آسیای مرکزی و منطقه قفقاز بود
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص سفر وزیر امور خارجه به تاجیکستان گفت: باید عرض کنم که روابط بسیار نزدیک میان دو ملت ایران و تاجیکستان، واقعاً مثال‌زدنی است. ما و تاجیکستان از بسیاری جهات، یک ملت هستیم؛ دو کشور هم‌زبان، هم‌تبار و هم‌دل هستیم. برای ما بسیار حائز اهمیت است که از این پیوندها، با بهره‌گیری از علایق مشترک تاریخی، تمدنی و زبانی، برای تقویت روابط در حوزه‌های مختلف به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، علمی و فرهنگی استفاده کنیم.
وی افزود: این سفر، سفری دوجانبه در چارچوب سیاست تقویت روابط با همسایگان، به‌ویژه همسایگان ما در آسیای مرکزی و منطقه قفقاز بود. امیدواریم این مراودات و تماس‌ها منجر به نزدیکی و ارتباط بیشتر میان دو کشور، هم در سطح روابط مردمی و هم در راستای گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان شود.
نظر صدا و سیما در خصوص تعدیل بخش‌هایی از مصاحبه وزیر خارجه، در حیطه ارتباط میان تهیه‌کننده و سازمان صدا و سیما قرار می‌گیرد
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که به چه علت مصاحبه وزیر امور خارجه در صدا و سیما پخش نشد، گفت: پاسخ به این سؤال، طبیعتاً باید از خود صدا و سیما خواسته شود. اما فارغ از این مورد خاص که ما نیز صادقانه بگویم که خیلی علاقه‌مند به چنین استثنایی نبودیم، فکر می‌کنم رابطه میان وزارت امور خارجه و سازمان صدا و سیما، رابطه‌ای بسیار خوب و سازنده است. ما قدردان زحمات دوستان‌مان در صدا و سیما هستیم و همکاری‌های بسیار نزدیکی در طول سالیان مختلف داشته‌ایم.
وی با تأکید بر اینکه در خصوص این موضوع خاص نیز، هیچ‌گونه سوءتفاهمی میان وزارت امور خارجه و صدا و سیما وجود ندارد، گفت: پیشنهاد انجام این مصاحبه برای یک برنامه نسبتاً متفاوت، توسط تهیه‌کننده محترم مطرح شد و مصاحبه انجام گرفت. از آن‌جا به بعد، ادامه فرایند در اختیار تهیه‌کننده و صدا و سیما بوده است. بنابراین، اگر صدا و سیما احیاناً نظری درباره تعدیل بخش‌هایی از این مصاحبه داشته است، موضوع در حیطه ارتباط میان تهیه‌کننده و سازمان صدا و سیما قرار می‌گیرد. ما در وزارت امور خارجه نسبت به این مسئله، حساسیت خاصی نداشتیم.
بقائی خاطرنشان کرد: در مجموع، ما اطمینان داریم که ارتباط میان صدا و سیما و وزارت امور خارجه، به‌عنوان دو رکن مهم نظام جمهوری اسلامی که هر دو برای یک هدف مشترک در حال تلاش هستند، همچنان مستحکم خواهد بود و حتی نسبت به گذشته نیز بهتر و پویاتر ادامه خواهد یافت.
ایران یاد گرفته است که در شرایط تحریم چگونه باید کشور را حفظ کند
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به تحریم اشخاص و شرکت‌های کشتیرانی ایران از سوی آمریکا و تأثیر آن بر اقتصاد کشور گفت: اقدام آمریکا مطلقاً خلاف حقوق بین‌الملل و مختل‌کننده اصل تجارت آزاد میان کشورهاست. ما طی این سال‌ها آموخته‌ایم که چگونه، علی‌رغم فشار‌ها و تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه، کشور خود را حفظ کنیم و به ادامه مسیری که آن را مسیر حق می‌دانیم، یاری رسانیم. مقابله با اقدامات یک‌جانبه آمریکا در همین چارچوب تعریف می‌شود. اقداماتی که آمریکا انجام می‌دهد، فقط علیه ایران نیست؛ این رویکرد یک‌جانبه‌گرایانه، مبتنی بر قلدری و قانون‌شکنی، بر همه کشورها تأثیر گذاشته است؛ چه در قالب اقدامات تعرفه‌ای و چه در قالب اقدامات قهرآمیز یک‌جانبه و اعمال تحریم علیه کشور‌های در حال توسعه.
ایالات متحده همدست رژیم صهیونیستی در ارتکاب جنایات علیه بشریت و نسل‌کشی است
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که رئیس‌جمهور آمریکا مدعی شده که فکر نمی‌کند در غزه نسل‌کشی رخ داده باشد و همچنین درباره کمک‌های غذایی به مردم غزه نیز روزنامه واشنگتن‌پست افشاگری‌هایی منتشر کرده که نشان می‌دهد میان ادعای ترامپ و میزان واقعی پرداخت‌ها تفاوت فاحشی وجود دارد، گفت: اینجا ما درباره رویکرد کلان دولت ایالات متحده صحبت می‌کنیم. چه در دوره حاکمیت دموکرات‌ها و چه در دوره جمهوری‌خواهان، دولت آمریکا همواره حمایت مطلق و بی‌قید و شرطی از اقدامات رژیم صهیونیستی داشته است. به همین دلیل، از نگاه مردم منطقه و به‌ویژه مردم فلسطین، ایالات متحده همدست رژیم صهیونیستی در ارتکاب جنایات علیه بشریت و نسل‌کشی به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: به یُمن فداکاری‌های همکاران شما در عرصه رسانه و تلاش‌های روشنگرانه خبرنگاران، امروز دیگر هیچ تردیدی وجود ندارد که یک نسل‌کشی فاجعه‌بار در غزه در جریان است. این فاجعه نزدیک به دو سال است که به‌طور مستمر ادامه دارد. بنابراین، چنین اظهاراتی از سوی مقامات آمریکایی، نمی‌تواند از بار مسئولیت و همدستی دولت آمریکا در این جنایات بکاهد.
بقائی افزود: حتی همین اتفاق اخیر یعنی حضور یکی از فرستادگان دولت آمریکا در منطقه که مشخص شد بیشتر یک حرکت نمایشی بوده تا اقدام واقعی، به‌وضوح نشان داد که نقش آمریکا در تلاش برای لاپوشانی جنایات رژیم صهیونیستی، علاوه بر حمایت‌های مالی، سیاسی و نظامی از این رژیم، بسیار عیان و غیرقابل انکار است. در مجموع، سیاست‌های جاری ایالات متحده در قبال مسأله فلسطین و رنج مردم غزه، بیش از آنکه متکی بر اصول انسانی و حقوق بین‌الملل باشد، مبتنی بر منافع سیاسی خاص و حمایت بی‌حد از اشغالگری است.
هر طرحی که بتواند مؤلفه مهم غنی‌سازی را تأمین و تضمین کند، برای ما قابل بررسی خواهد بود
سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص نظر دستگاه دیپلماسی راجع به طرح مطرح شده از سوی وزیر امور خارجه پیشین کشورمان با نام «مناره» گفت: در این خصوص، قاعدتاً بهترین کسانی که می‌توانند درباره جزئیات این طرح توضیح دهند، خود پیشنهاددهندگان آن هستند. اما آنچه به ما مربوط می‌شود این است که موضوع «کنسرسیوم» موضوع جدیدی نیست. در جریان مذاکرات، از سال‌ها پیش، این ایده به‌عنوان یکی از ابتکار‌ها مطرح بوده، ولی هیچ‌گاه وارد جزئیات اجرایی آن نشده‌ایم.
وی ادامه داد: این هم طبیعی است که در کشوری که حدود دو دهه، موضوع هسته‌ای و مسائل مرتبط با آن در دستورکار رسمی دستگاه دیپلماسی قرار داشته، اندیشمندان، متخصصان و افراد مجرب و دغدغه‌مند در این حوزه فعال باشند و تلاش کنند دیدگاه‌ها و پیشنهادات خود را مطرح کنند. ما همواره تأکید کرده‌ایم که موضوع غنی‌سازی در ایران، به‌عنوان بخشی لاینفک از حقوق جمهوری اسلامی ایران در چارچوب معاهده منع اشاعه، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین، هر طرحی که بتواند این مؤلفه مهم را تأمین و تضمین کند، برای ما قابل بررسی خواهد بود.
در هر مذاکره یا گفت‌وگوی احتمالی، بدون تردید موضوع بازخواست از آمریکا و مطالبه غرامت، یکی از موضوعات اصلی در دستور کار خواهد بود
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره طرح موضوع دریافت غرامت از سوی وزیر امور خارجه و دلایل آن گفت: دکتر عراقچی تأکید داشتند که هرگونه مراوده و مذاکره‌ای در آینده (در صورتی که شرایط آن مهیا شود) قطعاً متفاوت از شرایط پیش از ۲۳ خرداد خواهد بود. شرایط به‌شدت تغییر کرده و در هر مذاکره یا گفت‌وگوی احتمالی، بدون تردید موضوع بازخواست از آمریکا و مطالبه غرامت بابت ارتکاب تجاوز نظامی به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، یکی از موضوعات اصلی در دستور کار خواهد بود.
بقائی ادامه داد: اینکه برخی با تعابیر عوامانه این موضوع را مخاطب قرار می‌دهند، نشان‌دهنده ضعف اطلاعات حقوقی آنها در حوزه حقوق بین‌الملل است. هر اقدام مغایر با حقوق بین‌الملل، یک «عمل متخلفانه» محسوب شده و دولت متخلف، مسئولیت بین‌المللی دارد. آنچه مسخره و مضحک است، متأسفانه در سیاست‌های رسمی ایالات متحده دیده می‌شود؛ آنها خود مرتکب قانون‌شکنی می‌شوند، و در عین حال، از اقدامات غیرقانونی نزدیک‌ترین متحد خود در منطقه حمایت می‌کنند، نه‌تنها حمایت، بلکه در تلاش برای توجیه و مشروعیت‌بخشی به آن نیز هستند. از جمله، اقدامات در غزه.
وی افزود: خوب است که سخنگویان دولت آمریکا نیم‌نگاهی به نتایج دیوان‌های بین‌المللی داشته باشند، به‌ویژه در مورد پرونده‌هایی که زمانی آنها را «اقداماتی مضحک» می‌نامیدند. به‌عنوان نمونه، پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد مداخله آمریکا در نیکاراگوئه، یا پرونده سکو‌های نفتی ایران؛ در هر دو مورد، ایالات متحده بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل، متخلف شناخته شد. هر یک از طرف‌هایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در ارتکاب یک عمل متخلفانه بین‌المللی نقش داشته‌اند یا در آن معاونت کرده‌اند، باید پاسخ‌گوی اقدامات خود باشند. قطعاً این موضوع از سوی وزارت امور خارجه از طرق مقتضی پیگیری خواهد شد.
همکاری سه‌جانبه میان ایران، پاکستان و ترکیه نه‌تنها سابقه‌دار، بلکه در یک چارچوب نهادی و منطقه‌ای نیز تعریف شده است
اسماعیل بقائی در پاسخ به سوالی در خصوص احیای توافق‌نامه‌های سه‌جانبه میان ایران، پاکستان و ترکیه که در سفر رئیس‌جمهور به اسلام‌آباد مطرح شده است، گفت: در خصوص سفر رئیس‌جمهور به پاکستان و بحث مطرح‌شده درباره همکاری سه‌جانبه میان ایران، پاکستان و ترکیه، باید در نظر داشت که این همکاری پیشینه‌ای ریشه‌دار دارد. این سه کشور در دهه ۱۹۶۰، اگر اشتباه نکنم در سال ۱۹۶۴، بنیان‌گذاران سازمان همکاری منطقه‌ای برای توسعه (RCD) بودند؛ همان سازمانی که بعدها، در دهه ۱۹۸۰ میلادی و در سال ۱۹۸۵، به سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) تبدیل شد.
وی ادامه داد: بنابراین، همکاری سه‌جانبه میان ایران، پاکستان و ترکیه نه‌تنها سابقه‌دار است، بلکه در یک چارچوب نهادی و منطقه‌ای نیز تعریف شده است. تمرکز اصلی این ابتکار در ابتدا بر توسعه اقتصادی میان کشور‌های عضو بود، اما علی‌الاصول، اگر این سه کشور بتوانند در یک حوزه نظیر اقتصاد همکاری موفقی داشته باشند، این تجربه می‌تواند به‌سادگی به سایر حوزه‌ها نیز چه در زمینه‌های سیاسی و امنیتی، چه در حوزه‌های فرهنگی و منطقه‌ای تسری یابد.
پس از سفر نمایندگان آژانس درباره نحوه تعامل با این نهاد تصمیم‌گیری خواهیم کرد
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره شروط ایران در ارتباط با همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نحوه همکاری با این نهاد گفت: در حال حاضر موضوع مورد بحث، مربوط به نحوه حضور بازرسان در سایت‌های ما نیست؛ چراکه طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، همکاری ما با آژانس در حالت تعلیق قرار دارد. سفر نمایندگان آژانس به تهران برای بررسی موضوع صورت می‌گیرد. ما با یک وضعیت استثنایی مواجه هستیم؛ برای نخستین بار در تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تأسیسات در حال فعالیت یک کشور عضو معاهده منع اشاعه، تأسیساتی که به‌صورت ۲۴ ساعته تحت نظارت آژانس بوده‌اند، هدف حمله غیرقانونی از سوی دو رژیم مجهز به سلاح هسته‌ای قرار گرفته‌اند.
وی ادامه داد: افزون بر این، آژانس نیز متأسفانه در این روند بی‌طرف باقی نماند؛ نه‌تنها بی‌طرف نماند، بلکه به مسئولیت‌های خود نیز عمل نکرد، هیچ محکومیتی صورت نداد و حتی پیش از آن، با صدور یک گزارش و سپس یک قطعنامه، نوعی زمینه‌سازی روانی و سیاسی فراهم کرد که بهانه‌جویی آمریکا و رژیم صهیونیستی را تسهیل کرد. بنابراین، ما اکنون در شرایطی خاص قرار داریم؛ هم از جهت رژیم منع اشاعه و هم از جهت فعالیت‌های معمول آژانس. ما منتظریم این دیدار انجام شود و در چارچوب آن، درباره نحوه تعامل آینده‌مان با آژانس، با در نظر گرفتن مصوبه مجلس که برای ما الزام‌آور است، تصمیم‌گیری خواهیم کرد.
بر اساس منافع و مصالح ملی خود در خصوص به رسمیت شناختن حکومت طالبان تصمیم‌گیری می‌کنیم
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا در جریان سفر رئیس‌جمهور به پاکستان، تصمیمی مشترک برای تعامل با افغانستان اتخاذ شده است و آیا تصمیم روسیه برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان، بر تصمیم ایران تاثیرگذار خواهد بود، گفت: تصمیم‌گیری در خصوص به رسمیت شناختن سایر کشورها و حکومت‌ها، یک تصمیم مستقل و حاکمیتی برای هر کشور محسوب می‌شود. ما در جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس منافع و مصالح ملی خود در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کنیم. کاملاً طبیعی است که در هر گفت‌وگوی دوجانبه‌ای میان دو کشور همسایه، به‌ویژه وقتی پای یک همسایه مشترک در میان باشد، همسایه‌ای که با مسائل و بحران‌هایی روبه‌رو است که می‌تواند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر امنیت ملی طرفین تأثیر بگذارد، موضوع آن کشور نیز در دستور کار قرار گیرد.
بقائی با اشاره به اینکه ایران و پاکستان هر دو به‌مدت سال‌ها میزبان پناهندگان از کشور افغانستان بوده‌اند، گفت: همچنین این سه کشور، یعنی ایران، پاکستان و افغانستان، دارای اشتراکات فراوانی هستند؛ از جمله پیوند‌های تاریخی، فرهنگی، تمدنی و دینی. بنابراین، تحولات افغانستان طبیعتاً دغدغه مشترک ایران و پاکستان است. در نتیجه، در هر گفت‌و‌گو یا دیداری میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان، موضوع افغانستان و راه‌های کمک به این کشور برای دستیابی به ثبات، رفاه و امنیت بیشتر، همواره یکی از محور‌های اصلی بحث خواهد بود.
انتظار ایران از جمهوری آذربایجان، برخورد مناسب و منطبق با اصول حقوق بشری با اتباع زندانی ایرانی است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نحوه رفتار جمهوری آذربایجان با اتباع زندانی ایرانی گفت: این موضوع بسیار مهمی است. ما اخبار متعدد و گزارش‌های زیادی مبنی بر بدرفتاری با اتباع بازداشتی و زندانی ایرانی در بازداشتگاه‌ها و زندان‌های جمهوری آذربایجان دریافت کرده‌ایم. موردی اخیر هم واقعاً بسیار شوکه‌کننده بود. ما مراتب اعتراض و نگرانی خود را طی یادداشت‌های متعدد، چه در باکو و چه در تهران، به مراجع ذی‌ربط جمهوری آذربایجان منعکس کرده‌ایم. بخش کنسولی ما نیز به‌طور جدی پیگیر این موضوع است.
بقائی ادامه داد: انتظار ما از جمهوری آذربایجان، برخوردی مناسب و منطبق با اصول حقوق بشری با اتباع زندانی ایرانی است، که این یک انتظار کاملاً به‌حق و منطقی به‌شمار می‌رود. کنوانسیون حقوق کنسولی نیز در این زمینه بسیار روشن و صریح است. متأسفانه، در برخی موارد، حتی با گذشت دو یا سه سال از زمان زندانی شدن اتباع‌مان، هنوز موفق به انجام دیدار‌های کنسولی با آنها نشده‌ایم. علاوه بر این، ما دارای یک موافقت‌نامه انتقال محکومان با جمهوری آذربایجان هستیم که بر اساس آن می‌توانیم بسیاری از محکومان را به ایران منتقل کنیم و از این طریق به حل این مشکلات کمک کنیم. بنابراین، این موضوع در دستور کار وزارت امور خارجه در تعاملاتش با دولت جمهوری آذربایجان قرار دارد.
بررسی موضوع پرداخت هزینه‌های برق از سوی عراق در دستور کار است
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره همکاری ایران و عراق در زمینه انرژی گفت: همکاری ایران و عراق در زمینه تبادل انرژی و برق، همکاری بسیار طولانی است. موضوع پرداخت هزینه‌های برق همیشه در دستور کار ما بوده است. سفر اخیر هم در ادامه مراودات بین وزارت نیروی ایران و وزارت برق عراق صورت گرفته است. چون در آستانه اربعین هم هستیم، این سفر برای کمک به تأمین نیاز‌های عراق و همکاری در حوزه انرژی در آینده، از جمله بحث پرداخت‌ها، تنظیم شد.
سفر آتی مقامات آژانس برای گفت‌و‌گو درباره نحوه ادامه تعامل ایران با آژانس انجام می‌شود
اسماعیل بقائی در پاسخ به پرسش دیگری درباره رابطه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: در خصوص آژانس، نکته مهمی که باید بر آن تأکید کنم این است که ما به موجب مصوبه مجلس شورای اسلامی، در حالت تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داریم. دلیل این تصمیم نیز کاملاً منطقی و روشن است. همان‌طور که می‌دانید، سایت‌های هسته‌ای ما مورد حمله قرار گرفته‌اند و در حال حاضر، از لحاظ ایمنی، در وضعیت عادی قرار نداریم. این مسئله هم ایمنی کارکنان سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران را و هم ایمنی بازرسان آژانس را تحت تأثیر قرار داده است.
وی ادامه داد: بنابراین، کاملاً بدیهی و منطقی است که کشوری که تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای‌اش به چنین شکلی هدف قرار گرفته، ناگزیر باشد در خصوص نحوه ادامه تعامل با آژانس تجدید نظر کند. درباره عملکرد آژانس چه از جنبه فنی و چه از جنبه سیاسی حرف و حدیث و انتقاد‌های فراوانی وجود دارد. رفتار‌های گذشته آژانس در موارد متعددی مورد سوال بوده است. سفر آتی مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز دقیقاً در همین راستا برای گفت‌و‌گو درباره نحوه ادامه تعامل ایران با آژانس انجام می‌شود. این گفت‌و‌گو‌ها با در نظر داشتن مصوبه مجلس شورای اسلامی انجام خواهد شد. در عین حال، همان‌طور که پیش‌تر نیز تأکید کردم، جمهوری اسلامی ایران همچنان عضو معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است و به موافقت‌نامه جامع پادمان نیز متعهد باقی مانده است؛ لذا اصل تعامل به قوت خود باقی است، اما چگونگی و چارچوب آن نیازمند بازنگری جدی است.
معاونان وزیر امور خارجه و همتایان اروپایی در ارتباط مستمر هستند
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره گفت‌و‌گو‌های ایران با سه کشور اروپایی گفت: در نشست استانبول، طرفین تفاهم کردند که این گفت‌و‌گو‌ها ادامه پیدا کند. زمان و مکان برگزاری دور بعدی هنوز مشخص نشده و فعلاً نیز زمان مشخصی تعیین نکرده‌ایم. با این حال، معاونان وزیر امور خارجه و همتایانشان از کشور‌های مربوطه در ارتباط مستمر هستند. هر زمان که تاریخ مشخص شود، اعلام خواهم کرد. موضوع مذاکرات، هسته‌ای بوده است. ما از ابتدا با جدیت وارد هر روند مذاکره‌ای شده‌ایم و واقعاً با رویکردی جدی و سازنده حضور پیدا کرده‌ایم.
بقائی خاطرنشان کرد: ما معتقدیم که هر مذاکره‌ای باید هدفمند و نتیجه‌محور باشد. این در حالی است که برای طرف‌های مقابل ضرورتاً چنین نبوده است؛ کما اینکه در جریان مذاکرات، نکاتی مطرح می‌کنند، اما در بیرون از جلسات، سخنانی کاملاً متفاوت بیان می‌شود و مسائلی که هیچ ارتباطی با موضوع مذاکره ندارند و طبعاً باعث پیچیده‌تر شدن فضا، یا دست‌کم ایجاد ابهام در روند گفت‌و‌گو‌ها و تردید نسبت به نیت واقعی آنها می‌شود، مطرح می‌کنند.
جزئیات نامه وزیر امور خارجه به دبیرکل سازمان ملل
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نامه وزیر امور خارجه به دبیرکل سازمان ملل درباره دلایل عدم صلاحیت کشور‌های اروپایی در استفاده از اسنپ‌بک گفت: نامه آقای دکتر عراقچی، جامع و مفصل است که از منظر حقوقی به‌خوبی توضیح می‌دهد چرا جمهوری اسلامی ایران معتقد است سه کشور اروپایی اساساً حق توسل به این سازوکار برای اعمال تحریم علیه ایران را ندارند. ما لزوماً انتظار نداریم که نامه‌هایی که به دبیرکل یا شورای امنیت ارسال می‌کنیم، بلافاصله با پاسخ مواجه شوند؛ آنچه اهمیت دارد، ثبت موضع و نگاه حقوقی جمهوری اسلامی ایران به‌صورت روشن و شفاف است، به‌گونه‌ای که طرف‌های مقابل نیز به‌طور دقیق از آن مطلع شوند. این همان کاری است که ما انجام داده‌ایم.
توانمندی دفاعی ایران موضوع هیچ مذاکره‌ای نخواهد بود
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به برخی خبر‌ها درباره محور‌های مذاکرات احتمالی بار دیگر تصریح کرد: تأکید می‌کنیم که توانمندی‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران موضوع هیچ مذاکره‌ای نخواهد بود.
حمله به ساختمان صداوسیما و به شهادت رساندن خبرنگاران عزیز ما در تهران، همگی از نظر حقوقی مشمول عنوان جنایت جنگی هستند
اسماعیل بقائی گفت: طبق حقوق بین‌الملل، حمله به اهالی رسانه و خبرنگاران مطلقاً ممنوع است. بر اساس کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو مصوب ۱۹۴۹ و سایر اسناد مرتبط با حقوق مخاصمات مسلحانه، حمله به خبرنگاران، صراحتاً مصداق جنایت جنگی تلقی می‌شود؛ بنابراین از نظر حقوقی، تکلیف کاملاً روشن است. چه کشتار ده‌ها خبرنگار در غزه و لبنان همان‌گونه که به درستی اشاره شد بیش از ۳۰۰ نفر و چه حمله به ساختمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، تخریب ساختمان شیشه‌ای و به شهادت رساندن خبرنگاران عزیز ما در تهران، همگی از نظر حقوقی مشمول عنوان جنایت جنگی هستند.
وی ادامه داد: ما این موارد را به‌طور دقیق مستندسازی کرده‌ایم، هم در شورای امنیت سازمان ملل متحد و هم در نهاد‌های بین‌المللی حقوق بشری. یک پرونده رسمی در این خصوص در جریان است و جمهوری اسلامی ایران با جدیت آن را پیگیری می‌کند. تأکید می‌کنم ما از هیچ اقدام قانونی و حقوقی برای ثبت، مستندسازی و پیگیری این جنایات فروگذار نخواهیم کرد. این جنایت‌ها نه‌تنها علیه خبرنگاران، بلکه علیه حقیقت و حق ملت‌ها در دانستن و آگاهی یافتن از واقعیت‌هاست.