ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های کوچک مقیاس از ۱۵۵۰ مگاوات فراتر رفت
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ زهرا اسماعیل‌زاده با اشاره به اهمیت توسعه نیروگاه‌های مقیاس کوچک در تأمین برق پایدار و منطقه‌ای، گفت: در برنامه هفتم توسعه، احداث سالانه ۲۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی مقیاس کوچک هدف‌گذاری شده که این برنامه با در نظر گرفتن نیاز شبکه، ظرفیت سرمایه‌گذاری، میزان مجوز‌های صادره و قرارداد‌های منعقد شده اجرا می‌شود.
وی افزود: برنامه‌ریزی برای توسعه تولید برق فراتر از صرف احداث نیروگاه بوده و شامل پیش‌بینی تقاضا، انتخاب فناوری‌های مناسب، بهینه‌سازی منابع و مدیریت سرمایه‌گذاری‌هاست. هدف نهایی نیز ایجاد سامانه‌ای پایدار، قابل اعتماد و اقتصادی برای تأمین برق کشور است.
اسماعیل‌زاده با تأکید بر اینکه نیروگاه‌های مقیاس کوچک به دلایل فنی و اقتصادی نقش کلیدی در پایداری شبکه دارند، تصریح کرد: این نیروگاه‌ها عمدتاً در نزدیکی محل مصرف احداث می‌شوند و باعث کاهش تلفات شبکه، بهبود کیفیت ولتاژ، ارتقاء پایداری و رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل می‌گردند. همچنین مشارکت سرمایه‌گذاران خرد در این طرح‌ها یکی از ویژگی‌های متمایز آن نسبت به نیروگاه‌های متمرکز است.
وی خاطرنشان کرد: نیروگاه‌های مذکور در مناطق دارای اولویت شبکه، همچون شهرک‌های صنعتی، نقاط فاقد فضای کافی برای انرژی‌های تجدیدپذیر (نظیر تهران) و مناطقی با تابش ضعیف خورشید (مانند مازندران) احداث می‌شوند. تاکنون بیش از ۳۰۰۰ مگاوات نقطه ظرفیت اولویت‌دار در سطح کشور شناسایی شده که جذب سرمایه‌گذاری در این مناطق در دست اجراست.
اسماعیل‌زاده در ادامه به مجموعه اقدامات حمایتی وزارت نیرو در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: در راستای جذب سرمایه‌گذاران در حوزه تولید برق پراکنده، تسهیلات متعددی پیش‌بینی شده است که از جمله آن می‌توان به ابلاغ ضوابط جدید سرمایه‌گذاری، فراهم‌سازی امکان فروش برق در بورس انرژی، معافیت از طرح‌های مدیریت مصرف برای خریداران، و افزایش دوره تضمین خرید برق در صورت قطع سراسری سوخت اشاره کرد.
وی اظهار داشت: براساس ضوابط جدید، نرخ خرید برق تولیدی از نیروگاه‌های مقیاس کوچک در مناطق اولویت‌دار با در نظر گرفتن ضریب دسترسی ماهانه و بدون تمایز بین تجهیزات نو و مستعمل تعیین می‌شود. همچنین، امکان فروش ۵۰ درصد برق تولیدی از این نیروگاه‌ها از طریق قرارداد‌های دوجانبه یا بورس انرژی فراهم شده است.
وی با اشاره به راه‌اندازی فرآیند فروش گواهی ظرفیت در راستای تسویه مطالبات نیروگاهی، افزود: شرکت‌های برق منطقه‌ای در حال انجام این فرآیند هستند و منابع حاصل، صرفاً در حوزه نیروگاه‌های مقیاس کوچک برای پرداخت مطالبات تخصیص می‌یابد.
اسماعیل‌زاده از هماهنگی وزارت صمت و وزارت نیرو در توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز خبر داد و گفت: مطابق ابلاغیه‌های مشترک، فرایند تأیید اسناد ماشین‌آلات و اجزای نیروگاهی توسط مدیران عامل شرکت‌های برق منطقه‌ای و توزیع برق انجام می‌شود که این اقدام نیز گامی در تسهیل توسعه نیروگاه‌های مقیاس کوچک است.
وی تصریح کرد: برای جلوگیری از زیان سرمایه‌گذاران در دوره‌های قطع گاز، بازه‌های قطعی به دوره تضمینی خرید برق افزوده شده و سرمایه‌گذاران از این بابت اطمینان خاطر خواهند داشت.
اسماعیل‌زاده درباره عملکرد این نیروگاه‌ها در پیک بار سال جاری گفت: در مردادماه ۱۴۰۳، نیروگاه‌های مقیاس کوچک توانستند در لحظه پیک شبکه (۱۷ مرداد ساعت ۱۴:۲۷) بالغ بر ۱۳۳۴ مگاوات از برق کشور را تأمین کنند. این در حالی است که حداکثر توان تولید غیرهمزمان آنها نیز در اوایل شهریور به ۱۳۸۰ مگاوات رسید..
وی با تأکید بر نظارت‌های مستمر بر عملکرد نیروگاه‌ها، افزود: پایش روزانه تولید، تخصیص نقدینگی هدفمند و حضور میدانی در پروژه‌ها موجب شده ظرفیت تولید روزانه این نیروگاه‌ها در سال جاری از مرز ۱۵۵۰ مگاوات نیز فراتر رود و این روند رو به رشد در حال ادامه است.
در خصوص میزان تحقق هدف‌گذاری‌های توسعه‌ای در سال نخست برنامه هفتم نیز اسماعیل‌زاده گفت: در سال ۱۴۰۳، با بهره‌برداری از ۲۰۱.۶ مگاوات ظرفیت جدید، هدف‌گذاری سالانه ۲۰۰ مگاوات تحقق یافته است. این امر نشان‌دهنده عملکرد مثبت وزارت نیرو در این حوزه است.
با این حال وی با اشاره به چالشی مهم در روند توسعه این نیروگاه‌ها، خاطرنشان کرد: در جدول (۹) ماده (۴۲) قانون برنامه هفتم، میانگین راندمان نیروگاه‌های جدید ۵۵ درصد تعیین شده که با فناوری نیروگاه‌های مقیاس کوچک (عمدتاً موتور‌های گازسوز پیستونی) هم‌خوانی ندارد. وزارت نفت نیز اعطای سوخت به این نیروگاه‌ها را منوط به تحقق این راندمان کرده است، در حالی که حتی در سطح جهانی نیز راندمان فناوری مذکور به این میزان نمی‌رسد.
وی هشدار داد: چنین تصمیمی نه تنها سرمایه‌گذاران فعلی را با خطر زیان مواجه می‌کند، بلکه روند توسعه نیروگاه‌های کوچک را متوقف کرده و دستیابی به اهداف برنامه هفتم را با چالش جدی مواجه می‌سازد. بنابراین، رفع سریع این مانع برای استمرار مسیر توسعه و حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران، ضروری است.
اسماعیل‌زاده در پایان گفت: نیروگاه‌های مقیاس کوچک به عنوان مکمل شبکه برق و راه‌حلی موثر برای توزیع پایدار انرژی در مناطق پرمصرف و کم‌ظرفیت، نقش بسیار مهمی در آینده صنعت برق ایران ایفا می‌کنند و تداوم حمایت‌های قانونی و اجرایی از این بخش برای تحقق اهداف کلان انرژی کشور اجتناب‌ناپذیر است.