مهارت، زبان تمدن‌ساز ایران است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: صنایع‌دستی، نه صرفاً کالایی برای فروش، که بستری برای تاب‌آوری اجتماعی، دیپلماسی فرهنگی و سرمایه‌گذاری توسعه‌محور است.
مریم جلالی به مناسبت هفته ملی مهارت با تحلیل نسبت بین مهارت، بازار، فرهنگ و تاب‌آوری جوامع محلی، اظهار داشت: جهانی شدن در عصر حاضر، نه تکرار الگوهای یکسان‌ساز، بلکه توانمندی در بازگو کردن روایت منحصر به‌فرد اقلیم‌هاست. ایران، با ذخایر بی‌بدیل صنایع‌دستی و میراث معنوی‌اش، ظرفیت آن را دارد که صدای متفاوت خود را در جهان بلند و متمایز به گوش برساند.
وی با بیان اینکه «روایت‌گری، جوهره جهانی‌شدن فرهنگی است»، افزود: هر اقلیم ایرانی، یک نظام پیچیده و غنی از مهارت‌های بومی دارد. ما در عصر مشتری‌محور زندگی می‌کنیم؛ در چنین جهانی، مهارت باید در خدمت بازار باشد. دیگر نمی‌توان صنایع‌دستی را صرفاً با کارکرد معیشتی یا آیینی تحلیل کرد. مهارت معاصر، مهارتی است که از دل سنت برمی‌خیزد، اما با منطق رقابت‌پذیر و استاندارد جهانی عمل می‌کند.
جلالی با اشاره به شعار «وفاق برای سرمایه‌گذاری و ایرانِ ماهر» در هفته ملی مهارت، تأکید کرد: وفاق، مفهومی صرفاً اداری یا شعاری نیست. وفاق، یک زیست‌بوم فکری و اجرایی است؛ آلیاژی از سیاست‌گذاری خلاق، برنامه‌ریزی منعطف و اقدام میدانی هوشمندانه. اگر این سه ضلع، به مهارت‌های سنتی، زیستی و بومی توجه کنند، ایران به معنای واقعی "ماهر" خواهد شد؛ نه فقط در تکنیک، که در فرهنگ تولید، در اندیشه توسعه و در تمدن‌سازی.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: مهارت وقتی در خدمت تولید و زندگی روزمره قرار گیرد، به وفاق منجر می‌شود. این وفاق، همگرایی نهادهای اجرایی، صنایع، اصناف و خانواده‌ها را رقم می‌زند. ایران ماهر، ایرانِ روایت‌گر، ایرانِ خلاق و ایرانِ تاب‌آور است؛ کشوری که با ریشه‌های عمیق خود سخن می‌گوید و در عین حال، زبان جهان را نیز می‌فهمد و با آن وارد گفت‌وگو می‌شود.
معاون صنایع‌دستی در بخش دیگری از این گفت‌وگو، با اشاره به نقش صنایع‌دستی در تاب‌آوری جوامع کمترتوسعه‌یافته گفت: ادبیات امروز توسعه، تازه به مفاهیمی چون تاب‌آوری و توسعه متوازن رسیده است، در حالی‌که این مفاهیم قرن‌هاست در تار و پود صنایع‌دستی ایران تنیده شده‌اند. صنایع‌دستی، تبلور زیست‌بوم‌گرایی، خودبسندگی فرهنگی و اقتصاد مقاوم محلی است.
او با تأکید بر اینکه صنایع‌دستی، توسعه را از دل فرهنگ و اقلیم می‌زاید، افزود: مواد اولیه‌ای که در تولیدات اصیل صنایع‌دستی استفاده می‌شود، برگرفته از طبیعت بومی هر منطقه است. یعنی توسعه در صنایع‌دستی، توسعه‌ای درون‌زا و حکمت‌محور است. این هنر-صنعت، از دل تاریخ برخاسته و همواره در خدمت نیازهای واقعی انسان و جامعه قرار داشته است.
جلالی با نقد نگاه تقلیل‌گرایانه به توسعه غرب‌محور گفت: برخی گمان می‌کنند توسعه از انقلاب صنعتی آغاز شد و ما باید خود را به قطار غرب متصل کنیم. اما واقعیت این است که صنایع‌دستی، دانش تاریخی، بینش تمدنی و حکمت زیستی ماست. نساجی، معماری، سفال، فلزکاری، و سایر هنرهای سنتی ما، جلوه‌هایی از توسعه متوازن و پایدار ایرانی هستند؛ توسعه‌ای که درون‌زا، اقلیم‌محور و مردم‌نهاد است.
وی ادامه داد: اگر به زنجیره ارزش صنایع‌دستی نگاه منظومه‌ای داشته باشیم منابع اولیه تا مدل آموزش، تولید، بازاریابی و مصرف—درمی‌یابیم که این مهارت‌ها چگونه می‌توانند تاب‌آوری یک جامعه روستایی را تقویت، اقتصاد آن را پایدار و فرهنگش را حفظ کنند.
معاون وزیر با تأکید بر پیوند سه‌گانه «اقتصاد، فرهنگ و عزت نفس» در صنایع‌دستی گفت: سرمایه‌گذاری در صنایع‌دستی، صرفاً سرمایه‌گذاری مالی نیست؛ این نوع سرمایه‌گذاری، حامل بار فرهنگی، هویتی و تمدنی است. سرمایه‌گذارانی که به دنبال معنای توسعه‌اند، باید صنایع‌دستی را کشف کنند. چرا که این حوزه، هم سودآوری اقتصادی دارد، هم نقش‌آفرینی اجتماعی و هم تأثیرگذاری فرهنگی.
جلالی در پایان سخنان خود با تأکید بر نقش صنایع‌دستی در دیپلماسی فرهنگی افزود: هر شیء صنایع‌دستی، یک حامل روایت است. ما در معاونت صنایع‌دستی مأموریم معرفی‌ای کامل، حرفه‌ای و متناسب با زبان جهانی از این ظرفیت داشته باشیم. جهانی‌سازی صنایع‌دستی، یعنی معرفی ایران از منظر حکمت، هنر و تمدن. ایرانِ ماهر، ایرانِ سرمایه‌پذیر و ایرانِ فرهنگی است؛ این همان روایتی است که جهان تشنه شنیدن آن است.