ضرورت بازتعریف مولفه‌های سیاست خارجی / جسارت دیپلماتیک مشکلات کشور را حل می‌کند / اجتناب از دخالت افراد و ارگانهای غیر مسئول در سیاست خارجی
جمعی از سفرا و دیپلمات‌های پیشین جمهوری اسلامی با صدور بیانیه‌ای خواستار « بازتعریف مؤلفه‌های سیاست خارجی با رویکردی واقع‌گرایانه، هوشمندانه و منفعت محور» شدند. دیپلمات‌ها پیشکسوت در این بیانیه نوشته‌اند: « رویکرد فرصت محور و منفعت گرا در سیاست خارجی اقتضا می کند که از طریق گفت و گو و مذاکره با طرف های ذیربط خارجی از بازگشت و یا تشدید تحریم ها علیه کشور جلوگیری به عمل آید.»
به گزارش خبرآنلاین، ۷۸ تن از دیپلمات‌های بازنشسته و پیشکسوت جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیه‌ای خواستار بازنگری در تعریف مولفه‌های سیاست خارجی کشور با رویکرد واقع‌گرایانه، هوشمندانه و منفعت محور و محوریت وزارت امور خارجه در امور سیاست خارجی شدند.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
در شرایط پرتنش منطقه ای و بحران‌های فزاینده جهانی، به ویژه در غرب آسیا که ثبات، امنیت و کرامت انسانی را به طور فزاینده‌ای در معرض تهدید قرار داده و شاهد ارتکاب جنایات بیشمار جنگی و ضد بشریت از جمله نسل کشی در غزه است و درحالی که حریم قانونی و تمامیت ارضی کشورها در پیش چشم نظاره‌گر مجامع بین‌المللی از خطر تجاوز مصون نمانده، ضرورت بازنگری جدی در راهبردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش آشکار می‌شود. استمرار تقابل‌های منطقه‌ای، تنش‌های بی‌سابقه و افت و خیزهای محسوس در پرونده‌هایی نظیر توافق هسته‌ای ایران، نشان می‌دهد که زمان آن فرا رسیده‌است تا گفتمان سیاست خارجی و دیپلماسی کشور با رویکردی جسورانه و سازنده متحول شود.
جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر میراث غنی تاریخی، فرهنگی و تمدنی و نیز موقعیت بی بدیل جغرافیائی خود، شایستگی آن را دارد که نقشی فعال، متوازن، مبتکرانه و مبتنی بر احترام متقابل در عرصه منطقه‌ای و جهانی ایفا کند. پیشینه فکری و فلسفی ایران، ریشه در قرون متمادی تعامل با ملت‌ها، فرهنگ‌ها و ادیان دارد که می‌تواند بن مایه دیپلماسی نوین کشور باشد. دیپلماسی‌ای مبتنی بر گفت و گو، همزیستی و مسئولیت‌پذیری متقابل.
در دوران پیچیده و تنش افزای کنونی، جمهوری اسلامی ایران با موقعیتی حساس و نقش‌آفرینی تاریخی، وظیفه ای سترک در برابر ملت سرفراز خود برعهده دارد. تامین امنیت ملی، تحقق توسعه ای پایدار و متوازن، ارتقای موقعیت و جایگاه بین‌المللی، همگی مستلزم عبور از بن‌بست‌های موجود و بهره گیری از قابلیت‌های مفروض دیپلماسی است. تعامل سازنده با کشورها و قدرتها در شرق و غرب عالم باید به‌عنوان سنگ بنای روابط خارجی ایران مورد توجه قرار گیرد.
سیاست خارجی کشورمان در دهه‌های گذشته، از سویی تحت تأثیر فشارهای خارجی، تحریم‌های گسترده، رویدادها و تحولات منطقه ای و بین‌المللی، و از سوی دیگر گرفتار محدودیت‌های داخلی و تصمیم سازی های غیر منعطف و بعضاً ناهماهنگ، با چالش‌های ساختاری و راهبردی مواجه بوده است. کاهش اطمینان سازی با همسایگان و قدرت‌های جهانی، حاصل پیام های متناقض، سیاست‌گذاری‌های ناهماهنگ و انباشت تنش‌ها، مجموعاً توان چانه زنی و قدرت دیپلماسی ایران را کاهش داده است. خروج یک جانبه آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، ظرفیت‌های گفت و گو و نفوذ سیاسی ایران را محدود ساخته و محدودیت های خود ساخته در بهره برداری از بسترهای دیپلماسی دوجانبه و چندجانبه نیز مزید بر علت شده است.
برای گذر از این شرایط، مجموعه ای راهکارهای واقع گرایانه، تنش‌زدا و قابل اجرا در چارچوب ظرفیت‌های منطقه ای و بین‌المللی پیشنهاد می‌شود:
- نخستین گام، بازتعریف مؤلفه‌های سیاست خارجی با رویکردی واقع‌گرایانه، هوشمندانه و منفعت محور است که می‌تواند مسیر تحول را هموار سازد. تحول در رویکرد سیاست خارجی مستلزم تغییر نگاه به مفاهیم «قدرت»، «بازدارندگی»، «نفوذ»، «امنیت» و «منفعت» است.
- درک عمیق از نقش قدرت متکثر در تولید اقتدار ملی، آگاهی از مولفه‌های بازدارندگی همه‌جانبه و تمرکز بر ائتلاف‌ها و قدرت‌های ائتلاف‌ساز براساس مولفه‌های موازنه قدرت و تهدید و نیز تاکید بر نقش منافع ملی و کاهش آسیب‌ها، جایگاه ایران را به‌عنوان شریکی قابل اعتماد در داخل و خارج ارتقا می بخشد.
- امنیت، کالایی تک ساحتی و صرفاً سخت نیست. تجربه‌های موفق در امر حکمرانی نشانگر درکی عمیق از مفهوم رویکرد ترکیبی «امنیت» است که موجب تسهیل در تحقق اهداف سیاست خارجی و توانمندی‌های ملی و امنیتی برای رقابت سازنده در جهان پیچیده امروز است؛ فرصت ها زودگذرند و منافع سیال و تابع مجموعه‌ای از شرایط متغیر و متحول در داخل، منطقه و جهان است.
- رویکرد فرصت‌محور و منفعت‌گرا در سیاست خارجی اقتضا می کند که از طریق گفت و گو و مذاکره با طرف های ذیربط خارجی از بازگشت و یا تشدید تحریم ها علیه کشور جلوگیری به عمل آید. هرگونه فرصت سوزی و تعلل در مواجهه با چنین امر مهمی می تواند به خسارات جبران ناپذیر و غیرقابل محاسبه ای برای ملت و کشور منجر شود که هیچ گونه توجیه و عذری برای آن قابل پذیرش نخواهد بود.
- انسجام داخلی از طریق احترام به حقوق مشروع و قانونی ملت و بها دادن به نظرات و آرای نخبگان و کارشناسان و تدبیر در رفع مشکلات فوری و حیاتی مردم، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. مقاومت یک پارچه و انسجام ملت ایران در دوران جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، گوهر گرانبهائی است که باید در جهت تداوم و تقویت آن با جدیت و عزم راسخ تلاش کرد.
- تقویت دیپلماسی دوجانبه، چندجانبه و منطقه گرا، با تمرکز بر نهادهای مؤثر بین‌المللی، همراه با اصلاح سازوکارهای داخلی و تقویت نقش نهاد تخصصی وزارت امور خارجه، بویژه از طریق بهره‌گیری از ظرفیت‌های فکری دانشگاه ها، اندیشکده‌ها و نخبگان، می‌تواند کارآمدی سیاست خارجی را به طور محسوسی افزایش دهد.
- وزارت امور خارجه به عنوان مرجع رسمی و قانونی دیپلماسی کشور، تنها نهاد مسئول برای اجرای سیاست‌ها و اعلام مواضع نظام جمهوری اسلامی ایران است. انضباط در بیان و انسجام در تشریح مواضع رسمی کشور ایجاب می کند که افراد و ارگانهای غیر مسئول از هرگونه مداخله و رقابت با وزارت امور خارجه در این خصوص جداَ اجتناب کنند.
ما، جمعی از پیشکسوتان سیاست خارجی، با اعتماد به توانمندی‌های ملت سر افراز و نظام جمهوری اسلامی ایران، بر این باوریم که با جسارت دیپلماتیک، می‌توان رویکرد سیاست خارجی کشور را بر پایه تمرکز بر حفظ امنیت و توان ملی و اولویت بخشیدن به جایگاه توسعه و پیشرفت، با تعامل سازنده و تاکید بر منافع ملی و عقلانیت راهبردی باز تعریف کرد و نقش مؤثری در حل مشکلات، چالش‌ها و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان ایفا نمود.
تحقق این امر، مستلزم اراده ای ملی، بازنگری در روایت های رسمی، و همگرایی نهادی در عرصه تصمیم سازی کشور است، تا جمهوری اسلامی ایران با گذار از بحران ها، با صدایی رسا، متوازن و خلاقانه، تصویری سازنده از خود در منطقه و جهان به نمایش گذارد.
تهران – ۲۰ مرداد ۱۴۰۴
امضا کنندگان – ۷۸ نفر:
احمد اجل لوئیان – مسعود ادریسی – محمد جواد آسایش زارچی – رضا آستانه پرست – باقر اسدی – محمود اسماعیل نیا – مصطفی اعلایی – امیر علی امام جمعه شهیدی – جواد امین منصور – اکبر امینیان – محمد ایرانی – نعمت‌الله ایزدی – احمد بادپا – مرتضی بانک – محمد رضا بختیاری – مهدی برنایی – بیژن بنکدار – محمد حسین بنی اسدی – محمد مهدی پور محمدی – مهدی تابشیان – نصرت الله تاجیک – مرتضی توسلی – علی جنتی – احمد حاج حسینی – پیروز حسینی – مجید حمیدی بنام – سید عباس خادم حقیقت – شمس الدین خارقانی – علی خرم – مرتضی خلج – مهدی دانش یزدی – محمد رضا دخانچی – ابوالقاسم دلفی – محمد رئیسی – حسین رجبی – ابراهیم رحیم پور – محمد رضایی نوری – محمد روحی صفت – ابوالفضل رهنما هزاوه ای – محمد زائری امیرانی – صباح زنگنه – سید جلال ساداتیان – محمد علی سبحانی – ناصر سرمدی – محسن شریف خدایی – حمید شیرخدایی – سید محمود صدری – مرتضی صولت – محمد طاهری – حسن طاهریان – رضا طباطبایی – رحیم عابدان زاده – سید علاءالدین غروی – علی اکبر فرازی – محمد فرجی – مهدی فریدزاده – جاوید قربان اوغلی – جواد کچوئیان – حمید کریمی نیا – فرهاد کلینی – عبدالرحیم گواهی – علی ماجدی – علی اشرف مجتهد شبستری – قاسم محب علی – سعید محبوبی نژاد – مهدی محبی – بهزاد مظاهری – محمد مهدی مظاهری – منصور معظمی – سید جعفر موسوی – سید حسین موسویان – سید رضا میرحسینی – محی الدین نجفی – حسین نصیری – علی نعمت‌اللهی – مهدی نواب – کامران هاشمی – سید موسی هاشمی گلپایگانی
کد خبر 2101176
- خرید ارزان بلیط هواپیما از 900 ایرلاین رزرو ارزان 1.5 میلیون هتل در سراسر دنیا خرید آنلاین بلیط قطار با بهترین قیمت انواع تورهای مسافرتی، برای هر نوع سلیقه اخذ ویزای آنلاین 50 کشور در کوتاه‌ترین زمان صدور فوری انواع بیمه مسافرتی داخلی و خارجی
-
ضرورت بازتعریف مولفه‌های سیاست خارجی / جسارت دیپلماتیک مشکلات کشور را حل می‌کند / اجتناب از دخالت افراد و ارگانهای غیر مسئول در سیاست خارجی
-
مکرون: طرح اسرائیل برای غزه فاجعه واقعی است
-
وزیر خارجه اوکراین: آماده همکاری با آمریکا و متحدان برای دستیابی به صلح هستیم
-
حماده: مقاومت سرسوزنی از سلاحش را تحویل نخواهد داد
-
روایت‌های مسکو و ایروان از تماس تلفنی پوتین و پاشینیان
-
اختصاص ۵۰ میلیون دلاری به مرکز توزیع غزه، از سوی وزیری که گفته بود حتی یک دانه گندم نباید به غزه وارد شود
-
سفر مقام ارشد ارمنستان به تهران
-
تسویه‌حساب آمریکایی/ ترامپ پرتره‌های اوباما و بوش را برداشت
-
دیدار در آلاسکا پوتین را سر به راه نمی‌کند / گره جنگ اوکراین به دست ترامپ باز می‌شود؟ / توقع زیادی از دیدار جمعه ترامپ و پوتین وجود ندارد
-
پادشاه اردن راهی عربستان شد